| Malaysia | ||||||
|
||||||
 |
||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Maleis | |||||
| Hoofdstad | Kuala Lumpur | |||||
| Regeringsvorm | Federale constitutionele monarchie (Kieskoninkrijk) | |||||
| Staatshoofd | Abdul Halim Muadzam Shah | |||||
| Religie | islam, boeddhisme, Chinese volksreligie, taoïsme, christendom, hindoeïsme e.a. | |||||
| Oppervlakte | 330.803 km² [1] (0,3% water) | |||||
| Inwoners | 23.274.690 (2000)[2] 29.179.952 (2012)[3] (0000088209 88,2/km² (2012)) |
|||||
| Overige | ||||||
| Volkslied | Negaraku | |||||
| Munteenheid | ringgit (MYR) | |||||
| UTC | +8 | |||||
| Nationale feestdag | 31 augustus a | |||||
| Web | Code | Tel. | .my | MYS | 60 | |||||
| Voorgaande staten | ||||||
|
||||||
|
||||||
Maleisië is een land in het zuidoosten van Azië. Het bestaat uit twee afzonderlijke delen die gescheiden worden door de Zuid-Chinese Zee.
Inhoud
[verbergen]Geografie[bewerken]
Maleisië bestaat uit twee delen die worden gescheiden door de Zuid-Chinese zee.
- Malakka (of West-Maleisië), dat in het noorden aan Thailand grenst, en dat Singapore in het zuiden insluit
- Oost-Maleisië dat bestaat uit Sabah, Sarawak, Labuan, het noordelijkste gedeelte van het eiland Borneo, dat in het zuiden grenst aan Indonesië en dat Brunei in het noorden insluit.
Het westelijke deel (Malakka) beslaat ongeveer 40% van de oppervlakte van het land, maar meer dan 85% van de bevolking is hier woonachtig. Maleisië claimt ook een deel van de Spratly-eilanden.
Steden[bewerken]
 Zie ook: Lijst van grote Maleisische steden |
De hoofdstad van Maleisië is Kuala Lumpur.
Enkele andere steden zijn:
Natuur[bewerken]
Er zijn vele nationale parken in Maleisië, onder andere:
In het land zijn er meerdere bergen en gebergten:
Klimaat[bewerken]
Maleisië heeft een tropisch klimaat. Het is er altijd warm, tussen circa 27 en 34 graden, en vochtig.
Geschiedenis[bewerken]
| Zie Geschiedenis van Maleisië voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Het schiereiland Malakka ontwikkelde zich als een voornaam Zuidoost-Aziatisch handelscentrum, toen de handel tussen China en India door de drukke Straat Malakka toenam. De islam arriveerde in de 14e eeuw, gevolgd door Europese handelslieden in de 16e eeuw, waarna de Portugezen, Nederlanders en Britten achtereenvolgend de Straat Malakka domineerden.
De Britse kroonkolonie van de Straits Settlements werd in 1826 opgericht en in de jaren tot 1867 vergrootten de Britten hun controle over de rest van het schiereiland. Na de Japanse bezetting tijdens Wereldoorlog II groeide het streven naar onafhankelijkheid onder het volk, tezamen met een communistische opstand. Het schiereiland werd in 1957 onafhankelijk onder de naam 'Federatie van Malaya',[4] waar de haven van Singapore geen deel van uitmaakte.
Een nieuwe federatie met de naam Maleisië werd op 16 september 1963 opgericht door het samengaan van Maleisië, Singapore, en de Oost-Maleisische staten Sabah en Sarawak aan de noordkust van Borneo.[5] De vroegere jaren werden gedwarsboomd door pogingen van Indonesië om Maleisië te overheersen, Filipijnse aanspraken op Sabah,[6][7] en de uiteindelijke afscheiding van Singapore in 1965.
Bevolking[bewerken]
Bevolking[bewerken]
De bevolking in Maleisië is in drie (of vier) hoofdgroepen te verdelen:
- Maleiers/autochtone Maleisiërs (ca. 51%)
- Chinese Maleisiërs (24 à 30%)
- Indiase Maleisiërs (7 à 8%)
In West- en Oost-Maleisië zijn er talrijke stammen waarvan de leden afstammen van de oorspronkelijke bewoners van deze gebieden, bijvoorbeeld de Semang, Senoi en Jakun in West-Maleisië, de Dajaks in Sarawak en de Kadazans in Sabah.
De tweede groep omvat de Maleiers. Zij vormen ruim de helft van de bevolking. Hun staatsrechtelijke en sociale positie wordt door de grondwet[8] met tal van waarborgen omgeven: de ambten van staatshoofd en premier kunnen alleen worden bekleed door Maleiers, hun taal is de officiële taal, zij zijn oververtegenwoordigd in het federale parlement en hun godsdienst, de islam, is de officiële godsdienst. Het beleid van de regering is erop gericht om de Maleiers, die traditioneel vissers en boeren zijn, ook economisch een grotere rol te laten spelen. Volgens een in 1971 begonnen, nieuwe economische politiek zou in 1990 30% van de aandelen van alle maatschappijen in handen van de ‘bumiputra’ ( ‘zonen van de aarde’), dit wil zeggen alle oorspronkelijke stammen en de Maleiers, moeten zijn. Dit overheidsbeleid leidde tot toenemende spanningen tussen de Maleiers en de in het economisch leven overheersende Chinese bevolkingsgroep. Ten gevolge hiervan, alsmede door economische recessie, werd het doel niet bereikt.
De derde etnische groep (in grootte de tweede, ca. 30%) vormen de Chinezen, die een dominerende positie in handel en industrie innemen en samen met de Indiërs het grootste deel van de niet-agrarische beroepsbevolking uitmaken. Zij leven in een min of meer gesloten gemeenschap en hadden aanvankelijk nauwelijks politieke aspiraties.
De vierde groep vormen de Indiërs, voornamelijk bestaande uit Srilankanen en Pakistani. Zij werden, evenals de Chinezen in de 19e eeuw, door de Engelsen naar Maleisië gebracht om op de plantages te werken, omdat de Maleiers dit weigerden. Zij vormen 8% van de bevolking en werken voornamelijk op de plantages en als kleine middenstanders en lage ambtenaren.
In de federatie woont ca. 54% van de bevolking in steden. De jaarlijkse bevolkingsgroei bedraagt 2,5%. De aanwezigheid van bijna twee miljoen gastarbeiders op een totale beroepsbevolking van acht miljoen leidde eind jaren 1990 lokaal tot incidenten.
Taal[bewerken]
De officiële omgangstalen zijn Bahasa Malaysia in West-Maleisië en Sabah en Bahasa Malaysia en Engels in Sarawak. De verschillende etnische groeperingen spreken daarnaast hun eigen talen. Zo beheersen de Chinese Maleisiërs verschillende Chinese talen en de Indiase Maleisiërs spreken voornamelijk Tamil. Ondanks pogingen van de regering Bahasa Malaysia te propageren is Engels de meest gebruikte taal in de handel, het onderwijs en de rechtspraak.
Religie[bewerken]
De soennitische islam is de officiële godsdienst van Maleisië. De moslims (voor het overgrote deel Maleiers) maken meer dan de helft van de bevolking uit (ca. 60% van de bevolking). De grondwet van Maleisië geeft de islam een voorkeurspositie: het staatshoofd is tevens islamitisch godsdienstig leider. Islamitisch godsdienstonderricht is verplicht in de staatsscholen. Moslims hebben een eigen stelsel van rechtspraak en betalen speciale belastingen zoals bijvoorbeeld de zakaat. De Chinezen zijn aanhangers van het confucianisme, het boeddhisme of taoïsme (ca. 19% van de bevolking), terwijl de meeste Indiërs hindoeïsten zijn (ca. 6% van de bevolking). Ruim 9% van de bevolking is christen. De stammen op Sarawak en Sabah hangen vooral animistische religies aan.[9]
In Maleisië geldt er slechts een beperkte godsdienstvrijheid. Zo verloor de Maleisische bekeerlinge Lina Joy in 2007 het proces om haar religieuze status legaal te veranderen in die van een christen.[10][11]
Politiek en bestuur[bewerken]
Bestuurlijke indeling[bewerken]
| Zie Lijst van staten en territoria van Maleisië voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Maleisië bestaat uit dertien deelstaten (negeri-negeri) en drie federale territoria (wilayah-wilayah persekutuan), met een * gemarkeerd:
- Malakka (West-Maleisië) : Johor, Kedah, Kelantan, Kuala Lumpur (*), Malakka, Negeri Sembilan, Pahang, Perak, Perlis, Penang, Putrajaya (*), Selangor, Terengganu
- Oost-Maleisië : Sabah, Sarawak, Labuan (*)
De deelstaten in West-Maleisië zijn administratief onderverdeeld in districten en die weer in mukims. Sarawak is in regionen verdeeld en Sabah in residentschappen.
Regering en staatshoofd[bewerken]
De federatie van Maleisië is een constitutionele monarchie. Officieel staat de Hoogste regeerder of Yang di-Pertuan Agong, die gewoonlijk de koning of koningin wordt genoemd, aan het hoofd hiervan. De Koningen van Maleisië worden gekozen voor termijnen van vijf jaren uit de negen sultans van de staten van het schiereiland Malakka. De huidige koning is Sultan Mizan Zainal Abidin ibni AlMarhum Sultan Mahmud Al-Muktafi Billah Shah Al-Haj uit Terengganu.
Het kabinet heeft de uitvoerende macht. Het wordt geleid door de premier; sinds 2009 Najib Tun Razak. Het parlement bestaat uit twee kamers: de Senaat (Dewan Negara) en het lagerhuis of huis van afgevaardigden (Dewan Rakyat). De grondwet van Maleisië stipuleert dat de premier gekozen moet worden uit het lagerhuis, dat naar het inzicht van de Yang di-Pertuan Agong een meerderheid in het parlement vertegenwoordigt. Het kabinet wordt uit leden van beide huizen van het parlement gekozen, en legt verantwoordelijkheid af bij dat orgaan. De regeringsleiding is begin 2004 verhuisd naar het nieuwgebouwde Putrajaya.
Alle 69 leden van de Senaat hebben zesjarige ambtstermijnen; 26 worden gekozen door de 13 staatsvergaderingen, en 43 worden door de koning aangesteld. Afgevaardigden van het huis worden uit districten met een lid gekozen op basis van algemene stemmingen. De 193 leden van het huis van afgevaardigden worden voor maximale ambtstermijnen van 5 jaar gekozen. De wetgevende macht is verdeeld tussen federale rechtsorganen en die van de staat.
Rechterlijke macht[bewerken]
Maleisië heeft twee parallelle systemen van rechtspraak: civiel recht en islamitisch recht, gebaseerd op de sharia. Zo zijn bijvoorbeeld seksuele gemeenschap tussen ongehuwde personen en de consumptie van alcohol verboden en komen lijfstraffen als stokslagen voor. Het islamitisch recht geldt in theorie echter alleen voor moslims en het merendeel van de uitspraken gaat over familiezaken.
Voor beide typen rechtspraak bestaan aparte rechtbanken. In principe zijn de islamitische rechtbanken er alleen voor het islamitische bevolkingsdeel, maar het komt voor dat niet-moslims voor een islamitische rechtbank moeten verschijnen, bijvoorbeeld in het geval van gemengde huwelijken.
Sinds 2010 kunnen vrouwelijke juristen en rechters in islamitische rechtbanken dienen, niet-moslims zijn daar echter van uitgesloten.
Buitenlandse betrekkingen[bewerken]
Maleisië heeft affiliaties met de APEC, ASEAN en het Brits Gemenebest.
Verkeer en vervoer[bewerken]
Het wegennet in West-Maleisië is het beste van Zuidoost-Azië (in 1996 ruim 40 000 km). Het wegverkeer rijdt links. Het spoorwegnet, voornamelijk in West-Maleisië, is ca. 2300 km lang en wordt nog steeds uitgebreid. De nationale luchtvaartmaatschappij is Malaysia Airlines. De grootste luchthaven is Kuala Lumpur International Airport. Er zijn vier andere internationale luchthavens: in Kota Kinabalu, Penang, Johor Baharu en Kuching.
Economie[bewerken]
Dankzij de aanwezigheid van tin en de productie van rubber heeft (West-)Maleisië na de Tweede Wereldoorlog een indrukwekkende economische ontwikkeling doorgemaakt.
Mijnbouw[bewerken]
De belangrijkste producten van de mijnbouw zijn bauxiet, goud, ijzer en mangaan. De tinmijnbouw is niet langer rendabel en wordt uitsluitend in West-Maleisië beoefend. Op Sabah werden door een Japans consortium grote kopervoorraden ontdekt die van 1975 tot 1999 werden ontgonnen. Oliewinning vindt vooral plaats op Sarawak en off-shore bij Sabah. Ook bij Kuantan (West-Maleisië) zijn off-shore grote voorraden aardolie en aardgas gevonden. Maar toen Maleisië in 1957 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië, was het 's werelds grootste producent van tin en rubber. Door de onafhankelijkheid werd de economie van Maleisië onzeker.
Cultuur[bewerken]
Sport[bewerken]
Op het Sepang International Circuit bij Kuala Lumpur is sinds 1999 elk jaar een F1 race. Ook wordt ieder jaar in januari in Maleisië de bekende Ronde van Langkawi georganiseerd, een tiendaagse wielerwedstrijd. Een andere wielerwedstrijd die in Maleisië wordt verreden is de Jelajah Malaysia.
Eten en drinken[bewerken]
De Maleisische keuken is zeer gevarieerd door de verschillende etnische achtergronden van de bevolking. Het heeft gerechten met zoete, zure, hete en bittere smaken. Veel gerechten hebben een basis van rijst met kip, vis, garnalen, rund-, lams-, geiten- en varkensvlees. Varkensvlees is verboden voor moslims, maar wordt wel gebruikt in de Chinese gerechten en kan verkregen worden op Chinese markten en is niet bij wet verboden. Er worden diverse specerijen gebruikt. Bijzonder is de Nonya-keuken een mengeling van Chinees, Maleis en de Zuid-Indiase keuken.
Enkele gerechten zijn:
- Nasi Lemak ,
- Roti rond plat brood,
- Ketupat gekookte rijst in jonge bananenbladeren,
- Satay gekruid geroosterd vlees op een stokje,
- Laksa soep van kokos en chili met vlees, groente en zeedieren,
- Kacang toetje met een mengsel van ijsschaafsel,
- Agar-agar zoete aardappelen en bonen met gekleurde siroop en gecondenseerde melk.
Eten gebeurt met de rechterhand.
Theater[bewerken]
In 2005 werd Mak Yong opgenomen op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid.